عقائد الامامیة (کتاب)

عقائد الامامیة کتابی در زمینه عقاید شیعه، نوشته محمدرضا مظفر (متوفای ۱۳۸۳ق). این کتاب حاصل سخنرانی‌های مؤلف در دانشکده منتدی النشر بوده که در آن، اعتقادات شیعه به دور از پیچیدگی و به شکلی قابل فهم برای همگان مطرح شده است. عقائد الامامیة دارای پنج فصل است که هر فصل، بخش‌های متعددی دارد. این کتاب پس از انتشار، مورد توجه قرار گرفت، شرح و ترجمه شد و بارها از سوی انتشارات مختلف چاپ گردید.

نویسنده

محمدرضا مظفر عالم شیعه قرن چهاردهم هجری قمری که در حوزه علمیه نجف تحصیل کرد و از درس محمد حسین نائینی، آقا ضیاء عراقی، قاضی طباطبایی بهره برد و خود نیز شاگردان بسیاری تربیت کرد. از مظفر آثار بسیاری به جای مانده است که می‌توان به کتاب «المنطق»، «اصول‌الفقه» و «فلسفة ابن سینا» اشاره کرد.

چگونگی تألیف

این کتاب در اصل، سخنرانی‌های مظفر در سال ۱۳۶۳ق در دانشکده دینی منتدی النشر بوده است که در سال ۱۳۷۰ق، به صورت کتاب درآمده است. این اثر پس از بازبینی و انجام اصلاحاتی، در سال ۱۳۸۰ق، به همراه مقدمه مؤلف و مقدمه حامد الحفنی استاد سُنی‌مذهب دانشگاه قاهره در مصر منتشر شد.

هدف از نگارش

مظفر دو مقدمه بر چاپ اول و دوم کتاب نوشته است؛ در مقدمه چاپ اول در سال ۱۳۷۰ق، هدف از نگارش کتاب را ارائه چکیده‌ای از عقاید شیعه، به منظور استفاده همگان و به دور از برهان و استدلال، بیان کرده است. در مقدمه چاپ دوم در سال ۱۳۸۰ق نیز نوشته است که هدف از چاپ مجدد کتاب، از میان برداشتن تیرگی میان دو مذهب شیعه و سنی و ارائه عقاید صحیح اسلامی است.

محتوا

مظفر در مقدمه کتاب، درباره اجتهاد و تقلید سخن گفته و نوشته است: عقل تحقیق در چهار اصل اعتقادی توحید، نبوت، امامت و معاد و دوری از تقلید در این زمینه‌ها را لازم می‌داند. وی تأکید کرده است که اعتقادات اسلامی در ساده‌ترین شکل خود بر فطرت و اندیشه هر کس بنا شده و به تعمق زیاد نیاز ندارد و خداوند هم به چنین تعمقی تکلیف نکرده است. وی اصول و فروع اعتقادی را از هم تفکیک می‌کند و معتقد است: در اصول اعتقادی، تحقیق عقلی لازم است، اما در فروع دین، اعتماد به قول معصوم کفایت می‌کند.

عقائد الامامیة از ۵ فصل و ۴۴ بخش، به شرح زیر تشکیل شده است:

• الهیات: خداشناسی، صفات الاهی، عدل، تکلیف، قضا و قدر، بِداء، احکام دینی
• نبوت: نبوت عامه و خاصه، قاعده لطف، معجزه انبیا، عصمت انبیا، صفات نبی، انبیا و کتب آنان، اسلام، قرآن، ادیان گذشته
• امامت: عصمت امام، صفات امام، علم امام، اطاعت از ائمه، حب اهل بیت، عقیده به امامت منصوص، تعداد ائمه، مهدی(ع)، رجعت، تقیه
• آموزه‌های تربیتی: دعا، ادعیه صحیفه سجادیه، زیارت قبور، معنای تشیع، جور و ظلم، عدم همکاری با ظالمان، وظایف در حکومت ظالم، حفظ وحدت اسلامی، رعایت حقوق مسلمانان
• معاد: معاد جسمانی، اعاده معدوم.

منابع

منابع کتاب، به گفته نویسنده، کتاب‌های روایی و کلامی شیعه است. این کتاب‌ها عبارتند از:

شرح، ترجمه و چاپ

عقائد الامامیه دارای چاپ‌های متعددی در کشورها و شهرهای مختلف است. سید محسن خرازی کتاب را شرح داده و با نام «بدایة المعارف الالهیة فی شرح عقائد الإمامیة» منتشر کرده است. او در شرح خود، مباحث کلامی شیعه را به صورت مفصل بیان کرده است. ترجمه و شرح کتاب بدایة المعارف الالهیة فی شرح عقائد الامامیة مانند ترجمه مرتضی متقی‌نژاد یا ترجمه و شرح کاظم میکائیل‌لو با عنوان «سرآغاز معارف» هم منتشر شده است.

همچنین عقائد الامامیة با عنوان‌های «باورهای شیعه» توسط مصباح هراتی، «ویژگی‌های فکری شیعه» توسط زین‌العابدین کاظمی‌ خلخالی و «مسائل اعتقادی از دیدگاه تشیع» توسط محمد محمدی اشتهاردی به فارسی ترجمه شده است.

پانویس

منابع

• شیخی زازرانی، داود؛ براتی احمدآبادی، فاطمه، اعتقادات امامیه در کلام علامه مظفر؛ کاوشی بر محور عقائد الامامیه، هفت آسمان، ش۵۲، ۱۳۹۰ش.
• مظفر، محمدرضا، عقائد الامامیة، قم، انصاریان، ۱۳۸۷ش.
• مظفر، محمدرضا، اصول الفقه، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۷ش.
• بدایة المعارف الالهیة فی شرح عقائد الامامیة، بنیاد محقق طباطبایی، تاریخ بازدید: ۲۴ آذر ۱۳۹۹ش.
  • مسائل اعتقادی از دیدگاه تشیع، بنیاد محقق طباطبایی، تاریخ بازدید: ۲۴ آذر ۱۳۹۹ش.
• باورهای شیعه: ترجمه فارسی عقائد الامامیه، شبکه جامع کتاب گیسوم، تاریخ بازدید: ۲۴ آذر ۱۳۹۹ش.
• ویژگیهای فکری شیعه: ترجمه عقاید الامامیه، شبکه جامع کتاب گیسوم، تاریخ بازدید: ۲۴ آذر ۱۳۹۹ش.

پیوند به بیرون